به نقل از «خبرگزاری دانشجو»

سروده‌های شاعران فارسی زبان در سوگ حضرت زینب (س)

تاریخ انتشار: ۷ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۶۱۰۴۸۱

نشست ادبی «قبله اندوه‌ها» با حضور شاعران فارسی زبان به مناسبت شهادت حضرت زینب (س) برگزار شد و شاعران سوگ‌سروده‌های خود را در وصف این بانوی بزرگ اسلام سرودند. خواندند.

 به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، شامگاه جمعه ۶ بهمن ماه نشست ادبی «قبله اندوه‌ها» با حضور جمعی از شاعران حوزه ایران فرهنگی به مدیریت علیرضا قزوه و اجرای سید مسعود علوی تبار به میزبانی گروه بین‌المللی هندیران به صورت مجازی برگزار شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در ابتدای این برنامه سیدسلمان صفوی، پژوهشگر و رئیس آکادمی مطالعات ایرانی لندن ضمن عرض تسلیت به مناسبت رحلت حضرت زینب کبری سلام الله علی‌ها در بخشی از سخنان خود اظهار داشت: حضرت زینب کبری (س) نماد عشق، محنت، شکیبایی، خطابت، شجاعت، عبادت و همت در ادبیات است.

در ادبیات دو رویکرد تراژدیک و حماسی به حضرت زینب سلام الله علی‌ها شده است. تراژدی همچون بند ۸ و ۹ ترکیب بند مشهور محتشم کاشانی، و رویکرد حماسی، رویکرد شعر دوره پس از انقلاب است.

صفوی افزود: در این اشعار زینبی غالبا از آرایه‌های ادبی استعاره، تشبیه و تمثیل و تلمیح استفاده شده است، مثل شعر موسوی گرمارودی: «بانگ رسای تو ستم‌سوز شد، کشته مظلوم تو، پیروز شد» و خانم نغمه مستشار نظام: ««هرخطبه‌اش به منزله یک سپاه بود، آن دختری که مثل پدر مرد راه بود»

رضا اسماعیلی شاعر و پژوهشگر ادبی نیز در این مراسم در سخنانی با عنوان «هرچه می‌خواهد دل تنگت، مگو!» بیان داشت: ساحت شعر آیینی، ساحت «هر چه می‌خواهد دل تنگت بگو» نیست. در این عرصه، مضمون‌یابی مثل عرصه «آزاد سروده‌ها» صرفا یک کار ذوقی و سلیقه‌ای نیست و شاعر نمی‌تواند تنها و تنها به مدد قدرت تخیل، تصویر‌پردازی و صنعتگری، به هر مضمون غریب یا خوشایندی چنگ اندازد و سیمای بزرگان دین را به هر گونه‌ای که دوست دارد بر بوم شعر به تصویر بکشد.

در این وادی، شاعر باید امین، صادق، متخلق به اخلاق اسلامی و آراسته به ادب قرآنی باشد و در دایره آموزه‌های مبتنی بر دین و برگرفته از قرآن حرکت کند. به تصویر کشیدن سیمای بزرگان دین در شعر آیینی باید دقیقاً منطبق بر سیره عملی و سلوک ایمانی و قرآنی آن بزرگواران باشد. فرایند خیال‌پردازی و پرواز ذهنی شاعر در این وادی، باید اندیشیده و رسالت‌مندانه باشد، تا شاعر بتواند چهره‌ای واقعی، بی‌تحریف و پیراسته از خرافات را از ائمه هدی (علیهم السلام) به تماشا بگذارد، سیمایی روشن و زلال که قابلیت الگوبرداری از آن برای زندگی انسان معاصر وجود داشته باشد.

رضا اسماعیلی در بخش‌های دیگری از سخنان خود به بیان آداب ستایشگری پرداخت و عنوان داشت: با عنایت به آنچه گفته شد، شاعر آیینی نمی‌تواند و «نباید» افسار ذهن و زبان خود را تنها و تنها به دست خیال وحشی بسپارد و همچون سایر عرصه‌ها بر طبل «خلاف آمد عادت» بکوبد و خواهان «سعادت» باشد، چرا که در این عرصه «خلاف آمد عادت» معنا ندارد. زیرا در این عرصه، شاعر بر مسند انبیاء و اولیاء الهی که رسالت شان اصلاح‌گری و تربیت نفوس است تکیه زده است.

مقام شاعر در این وادی، مقام سخنگوی یک مکتب و آیین است و سخنگو در مقام سخنگویی نمی‌تواند و نباید بیان‌کننده مواضع و دیدگاه‌های خویش برای پیروان و سالکان آن مکتب باشد.

این پژوهشگر ادبی در ادامه تقویت وحدت جهان اسلام را یادآور شد و گفت: این روز‌ها اشعاری با پیشانی‌نوشت «شعر زینبی» در فضا‌های مجازی و کانال‌های تلگرامی و ... منتشر شده است که علی‌رغم عنوانش، علاوه بر این که در صورت و سیرت نسبت چندانی با شعر ارجمند زینبی ندارند، در مواردی نیز در نقطه مقابل سیره زینبی ایستاده‌اند!. هر چند که در حسن نیت و اخلاص شاعران این شعر‌ها شکی نیست، ولی نکته‌ای که متاسفانه در شعر این عزیزان مورد غفلت قرار گرفته است، بی‌توجهی به «وحدت کلمه» و شرایط حساس جهان اسلام و توطئه‌های رنگارنگ دشمنان قسم خورده اسلام و انقلاب یعنی صهیونیسم، وهابیت و تکفیری هاست.

اسماعیلی در پایان تأکید کرد: این که ما در شعر زینبی همچنان بر طبل بزرگ‌نمایی اختلافات تشیع و تسنن بکوبیم و از تاریخ پر شکوه اسلام و سیره عملی حضرت زینب کبری (س) جز به حواشی نپردازیم، آگاهانه یا ناآگاهانه آب ریختن در آسیاب دشمن است. تقویت وحدت جهان اسلام و پرهیز از تفرقه افکنی، بزرگ‌ترین رسالت شاعران آیینی روزگار ماست. امید آن که برای تحقق این مهم، با پیروی آگاهانه از سیره عملی آن ذوات مقدس، در این مسیر روشن گام برداریم.

در این نشست که با بداهه‌نویسی مسعود ربانی توأم بود جمعی از اهالی فرهنگ همچون علیرضا قزوه، سیدسلمان صفوی، رضا اسماعیلی، عبدالرحیم سعیدی‌راد، سیدمسعود علوی‌تبار، سیدمهدی بنی‌هاشمی، محمدمهدی عبداللهی، محمدعلی یوسفی، محمود بوسفی، نغمه مستشار‌نظامی، سارا جلوداریان، فرزانه قربانی، مریم فروزان‌کیا، سارا عبداللهی، صبا فیروزی، و شهلا کلبعلی حضور داشتند.

همچنین در این برنامه شاعران به ارائه و قرائت اشعار و قطعات ادبی خود در سوگ رحلت حضرت زینب کبری سلام الله علی‌ها پرداختند که برخی از این آثار را با هم مرور می‌کنیم.

عبدالرحیم سعیدی راد:

مبادا شکوه‌ای بر لب ببینیم
خطای مردم از مکتب ببینیم
خوشا یک روز ما هم کربلا را
به چشم حضرت زینب ببینیم

***

نغمه مستشار‌نظامی:

زینب تمام بار جهان را به دوش داشت
داغ کبوتران جوان را به دوش داشت
بغض هزار ابر سترون به شانه‌اش
اشک هزار رود روان را به دوش داشت
سنگین‌تر از همیشه سری سربلند را
غمگین‌تر از همیشه که جان را به دوش داشت
شرح فصیح واقعه‌ای تلخ و جانگداز
تفسیر آفتاب نهان را به دوش داشت
از صبر او ملائکه مبهوت می‌شدند
چندین فرشته نگران را به دوش داشت
هرگز نگفت از پسرانش اگر چه او
اندوه مادران جهان را به دوش داشت
هر خطبه‌اش به منزله یک سپاه بود
آن دختری که مثل پدر مرد راه بود

***

فاطمه نانی‌زاد:

مانند کوه از دل طوفان گذشته است
مردانه از میانه میدان گذشته است
بعد از غروب روز دهم، از کنار آب
با خاطرات آن لب عطشان گذشته است
آه از کنار جسم شهیدان لاله‌گون
وقتی گذشته است که از جان گذشته است
گودال قتلگاه و حروف مقطعه...
تفسیر کرده است و پریشان گذشته است
خون می‌چکد هنوز ز گلبرگ گونه‌ها
این باغ گل، ز خار بیابان گذشته است
از موج‌خیز حادثه، از مجلس یزید
با سیل خطبه‌هاش خروشان گذشته است

***

سید مهدی طباطبایی:

این‌ها که من دیدم، کسی کی دیده باشد؟
من دیده‌ام آن را که کس نشنیده باشد
هرگز کسی دیده، پدر بر روی نیزه
با دخترش زیر لبی خندیده باشد؟
یا که سه‌ساله‌دختری، کُنجِ خرابه
آهسته سر در گوشه‌ای دزدیده باشد.
بی‌گوشواره، پای‌زخمی، دل‌شکسته
در خلوت خود با پدر نالیده باشد؟
هرگز کسی دیده پدر، خونِ پسر را
با اشک، سوی آسمان پاشیده باشد؟
وقتِ وداعِ آخر خود با برادر
زیرِ گلو را خواهری بوسیده باشد؟
هرگز کسی دیده که وقتِ سر بُریدن
خنجر هم از زیر گلو لغزیده باشد؟
یا این‌که سقّایی قدم بر آب دارد
بی‌آن‌که از آن قطره‌ای نوشیده باشد؟
تلخ است راوی! نه. دعا کن قعرِ گودال
انگشت نه، انگشتری بخشیده باشد!
آهسته نجوا کن، مبادا خردسالی
بی آب در گهواره‌اش خوابیده باشد!

***

بیشتر بخوانید

شعر‌های رضوی اغلب شعر‌های گنبد و گلدسته‌ای شده‌اند


عارفه دهقانی:

دریاست اگرچه داغ، نامطلوب است
کوهَ ست اگرچه در دلش آشوب است
زینب که صبوری از پدر یاد گرفت.
استادِ بزرگِ حضرتِ ایوب است!

***

سیده کبری حسینی بلخی:

به پیشگاه حضرت زینب کبری (س)
به دست خستهٔ تاریخ، دفتری گل کرد
به گوش اهل محل، نام دختری گل کرد
شکفت آیه زینب چو بر لبان رسول.
به دشت، سوره گل‌های پرپری گل کرد
که شام مقصد پروانه‌های رنگین بود
دو روز بعد، خبر‌های بهتری گل کرد
زنی به منبر تاریخ عشق قامت بست
که شام و کوفه برآشفت و منبری گل کرد
شب وداع، برادر چه گفت در گوشش؟
که آفتاب به رخسار خواهری گل کرد
که در میانه سر‌های سروران شهید
به روز واقعه، سردار و سروری گل کرد
به قتلگاه شهیدان چه بود بر لب تو؟
که خنده بر لب سرخ برادری گل کرد

***

فرزانه قربانی:

هربار که بر چهره بابا نظر کرده
آتشفشانی در دل او شعله ور کرده
یک نیمه‌اش زهرا و نیمِ دیگرش حیدر
در خلقت این زن خدا شق‌القمر کرده
درماجرای شام حتی در دفاع از او
جبرئیل هم بال وپر خود را سپر کرده
نوری که زینب در دل غم پرورش دارد
خورشید را در کل عالم بی‌اثر کرده
از تیغ تیزِ خطبه‌های آتَشینِ او
دائم سپاهِ دشمن احساس خطر کرده
باید که بی‌شک خلعت پیغمبری باشد
این چادری که زینب کبری به سر کرده

منبع: خبرگزاری دانشجو

کلیدواژه: حضرت زینب کبری

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۶۱۰۴۸۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شاعری که مایه افتخار ایرانیان است

محمود شالویی، سعدی را مایه افتخار ایرانیان و از جمله نوابغ و نخبگان جهان علم و ادب می‌خواند.

به گزارش ایسنا، آیین اختتامیه هفته بزرگداشت «سعدی شیرازی» با حضور پرشمار استادان و پژوهشگران و علاقه‌مندان به زبان و ادبیات فارسی، پنجشنبه ششم اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ در تالار اجتماعات شهید مطهری(ره) انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد.

در ابتدای این رویداد محمود شالویی، رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به ایراد سخن پرداخت و گفت: «سعدی» یکی از بزرگترین و شاخص‌ترین شاعران فارسی‌زبان به شمار می‌رود، از آن جهت که شعر او با حکمت و دانش و علم و وسعت اطلاعات او با تجاربش در سیاحی و جهانگردی پیوند خورده است و در نتیجه از او شخصیتی ممتاز ساخته است. 

او  افزود: «سعدی» چهره‌ای است که در اکثر مبادی و مبانی علمی سخن گفته و ارائه نظر کرده و در کلام و سخن خویش معارف و معانی فراوانی را مورد توجه و مداقه قرار داده است. 

مشاور وزیر فرهنگ تصریح کرد: سعدی مایه افتخار ایرانیان و از جمله نوابغ و نخبگان جهان علم و ادب است و ما ایرانیان سربلندیم، از آن رو که سعدی از جمله مفاخر و مشاهیر برجسته ایران‌زمین است.

شالویی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: ما معتقدیم برای تجلیل از مفاخر فرهنگی ایران باید تمام دستگاه‌های فرهنگی کشور از جمله وزارت آموزش و پرورش همکاری ویژه‌ای را  مبذول دارند. در کشور تاجیکستان، در شهر «پنجکنت» که زادگاه رودکی است، دانش‌آموزان به حفظ اشعار این شاعر نامدار اهمیت فراوان می‌دهند. در ایران نیز ضروری است که با مساعدت وزارت آموزش و پرورش، دانش‌آموزان ما پیش از ورود به دوره‌های بالاتر، با شعر و اندیشه بزرگانی چون سعدی خاصه با «گلستان» و «بوستان» او به خوبی آشنا شوند.

مشاور وزیر فرهنگ تأکید کرد: خوشبختانه با تأکید ریاست محترم جمهور، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ضمن مکاتبه با وزیر محترم آموزش و پرورش تأکید کرده‌اند که طی برنامه‌ای منسجم، در کتاب‌های درسی بیش از گذشته به مفاخر فرهنگی ایران پرداخته شود و خوراک علمی برای آشنایی نونهالان با اندیشه بزرگان ایران‌زمین در کتب درسی گنجانده شود.

سعدی؛ زبده سخنوران ایران و جهان

در ادامه این برنامه پس از اجرای برنامه سعدی‌خوانی از سوی یکی از هنرمندان نونهال، حسن انوری استاد زبان فارسی و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی به ایراد سخن پرداخت و گفت: سعدی شیرازی به همراه حافظ، مولانا و فردوسی در کنار بزرگان عرصه ادبیات جهانی، یعنی هومر، دانته و شکسپیر قرار دارند و به اعتقاد بسیاری از مستشرقین، این هفت تن، یادگار شکوهمند نبوغ بشری‌اند.

مولف فرهنگ بزرگ سخن در ادامه سخنان خود گفت: به اعتقاد زبان‌دانان عالم، چهار زبان فارسی، انگلیسی، ایتالیایی و یونانی، چهار زبان مهم تاریخ بشرند که سعدی شیرازی نقش مهمی در نضج و گسترش یکی از این زبان‌ها، یعنی زبان شیرین فارسی دارد.

انوری در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه ۶۰ چهره نامدار عرصه ادب ایران و جهان به سعدی و شعر و اندیشه او پرداخته‌اند، اظهار کرد: از میان ۶۰ چهره‌ای که درباره سعدی سخن گفته‌اند به عنوان نمونه سخن ملک‌الشعرای بهار بسیار قابل توجه است. او می‌گوید: سعدی نتیجه تعالیم فردوسی و سنایی و زبده سخنوران حکمت‌آمیز و تعالیم روح‌پرور و لطیف ادبای ایران، یونان، هند، عرب و عجم است. یا مرحوم استاد جلال‌الدین همایی در وصف سعدی بیان می‌کند: سعدی جامع مراتب و مقامات علمی و عملی است.

سعدی؛ مطرح‌ترین شاعر فارسی‌زبان در هند

در بخش پایانی این آیین نیز «بلرام شکلا»، رییس مرکز فرهنگی سفارت هند در ایران سخنرانی کرد و گفت: «سعدی» مطرح‌ترین شاعر فارسی‌زبان در «هند» است و مردمان این دیار از مهد تا لحد با خوانش بوستان و گلستان او، زبان شیرین فارسی را می‌آموزند. همچنین بسیاری از شاعران این دیار از جمله امیرخسرو دهلوی به تأسی از سعدی به سرایش شعر فارسی پرداخته‌اند.

رییس مرکز فرهنگی سفارت هند در ایران تأکید کرد: بسیاری معتقدند که سعدی به هند سفر نکرده است. با این وصف در گفتار و نوشتار این شاعر و حکیم شیرین‌سخن فقرات متعددی درباره هند، آداب و رسوم و حتی سبک زندگی هندیان سخن به میان آمده است.

او در بخش پایانی سخنان خود اظهار کرد: ایرانیان به شعر و شاعران خود احترام فراوان می‌گذارند و کلام ادبای ایران، نقل مجالس ایرانیان است. در کمتر کشور و بلادی شاهد هستیم که مردمان آن تا این سطح مفاخر و مشاهیر خود را گرامی بدارند و کلام و حکمت و شعر آنان را در میان خود زمزمه کنند و از آن
بهره‌مند شوند.

در پایان این مراسم پس از اجرای برنامه موسیقایی سنتورنوازی و آواز ایرانی بر مبنای اشعار سعدی با اجرای حسین علیشاپور و محمود بامداد، با حضور رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، لوح تقدیر و سپاس و نشان زرین انجمن به همراه هدایی نفیس به پاس یک عمر تلاش و کوشش مجدانه در تقویت و گسترش فرهنگ ایران و زبان فارسی به حسن انوری استاد برجسته زبان و ادبیات فارسی و نیکو بازرگان، همسر مرحوم غلامحسین یوسفی استاد برجسته ادبیات فارسی، نویسنده و مترجم اهدا شد.

در حاشیه این رویداد ملی نیز نمایشگاه‌هایی از آثار سعدی و سعدی‌پژوهان، همچنین تابلوهای خوشنویسی برمبنای اشعار سعدی در معرض دید شرکت‌کنندگان قرار گرفت.

انتهای پیام